Luizen zijn parasieten van zo'n 2 à 3 mm groot die zich bij voorkeur ophouden op warme, vochtige plaatsen, zoals in het haar. Ze prikken door de huid en voeden zich met bloed. Het is hun speeksel dat de typische jeuk veroorzaakt.

Schoolgaande kinderen worden het vaakst getroffen. Besmetting vindt plaats door direct contact tussen de hoofden van spelende kinderen, omdat luizen niet springen of vliegen. Luizen volledig uitroeien is echter geen eenvoudige taak en er zijn helaas nog veel misvattingen over de beste behandeling.

Hoe raak je besmet met luizen?

In tegenstelling tot wat al eens wordt gedacht, kunnen luizen niet vliegen of springen. Ze kruipen of slingeren via de haren van hoofd tot hoofd.

Vooral schoolkinderen vallen gemakkelijk ten prooi aan de parasieten door het vele contact tijdens speelpartijtjes. Ook via mutsen, handdoeken, borstels en bedlinnen kunnen luizen worden uitgewisseld, al is dat eerder uitzonderlijk.

Behandel dan ook steeds iedereen die luizen heeft gelijktijdig om een pingpongeffect te vermijden. Controleer regelmatig de haren van schoolgaande kinderen, vooral achter de oren en in de nek. Gebruik een doeltreffende behandeling die zowel de luizen als de neten (eitjes) verwijdert, anders blijf je vastzitten in een eindeloze cyclus.

Ontdek je luizen, verwittig dan ook altijd de school zodat ook andere kinderen kunnen worden gecontroleerd.

Welke middelen tegen luizen bestaan er?

Er zijn verschillende behandelingen en oplossingen om luizen te bestrijden, maar die zijn niet allemaal even doeltreffend. Een goede dosis geduld en een luizenkam werken het best.

1. Natkammethode met luizenkam

Om luizen en vooral hun eitjes (neten) te verwijderen, wordt een speciale kam gebruikt. Deze luizenkammen hebben zeer dicht op elkaar staande tanden (minder dan 0,3 mm tussenruimte), waarmee het haar zorgvuldig wordt gekamd om luizen en neten te verwijderen die aan de tanden blijven hangen.

Je hebt goede verlichting nodig, en veel geduld. Je controleert het haar van je kind door herhaaldelijk de luizenkam door de haarlokken te halen. Geef genoeg aandacht aan de nek en de slapen, waar luizen zich meestal nestelen.

Je kunt dit doen zodra de besmetting is ontdekt, en ook na het gebruik van een luizenshampoo. In dat geval zullen de dode luizen aan de tanden van de luizenkam blijven hangen. Je doet deze zelf in enkele gemakkelijke stappen, maar je zult de procedure wel om elke drie dagen, twee weken lang, moeten herhalen.

2. Shampoos, sprays en lotions (zonder insecticide)

We verkiezen middelen met dimeticon omdat daar geen insecticiden in zitten. Dimeticon vormt een laagje over de hoofdluis, waardoor die stikt. Bovendien kan er geen resistentie tegen dimeticon ontstaan, terwijl die kans er wel is bij permetrine en in mindere mate bij malathion.

In onze recente test onderwierpen we enkele lotions aan deskundig oordeel. De resultaten ontdek je in onze koopwijzer.

Ontdek de resultaten van onze test

Tegenwoordig zijn er in ons land geen luizenmiddelen met insecticiden meer verkrijgbaar om luizen te bestrijden. Producten met insecticiden konden irritatie en resistentie veroorzaken, maar ze zijn dus volledig vervangen door lotions zonder insecticide, die de luizen verstikken in plaats van ze te vergiftigen.

Kun je luizen natuurlijk behandelen met kokosolie, azijn of mayonaise?

Werkt kokosolie tegen luizen?

Kokosolie zou de ademhaling van luizen verstoppen, waardoor ze niet langer kunnen overleven.

Methode: De hoofdhuid wordt ingesmeerd met een ruime hoeveelheid kokosolie. De onderzoekers brachten deze ’s avonds aan en lieten het product 12u. inwerken. ’s Ochtends werd de kokosolie uitgespoeld en het haar gekamd.

Verdict: Kokosolie helpt tegen luizen, maar niet tegen neten. Slechts 28 % van de aanwezige neten werd verwijderd met kokosolie. Om alle luizen te doden, moet de behandeling bovendien vaak worden herhaald, wat behoorlijk tijdrovend is.

Werkt mayonaise tegen luizen?

Luizen hebben niet te maken met hygiëne. Het is dus niet zo dat ze vaker voorkomen bij kindjes met onverzorgd, vet haar. Integendeel, luizen houden net van een schone omgeving. Dat is ook de achterliggende idee van dit middeltje.

Methode: De hoofdhuid wordt ingesmeerd met een ruime hoeveelheid mayonaise. Aangezien er geruchten circuleerden dat dit enkel zou werken met zelfgemaakte mayonaise, maakten onze collega's ook zelf hun mayonaise. Ze lieten deze twee uur inwerken. Vervolgens werd de mayonaise uitgespoeld en het haar gekamd.

Verdict: Mayonaise doodt slechts 60 % van de luizen en amper 14 % van de neten. Geen aanrader dus.

Werken etherische of essentiële oliën tegen luizen?

Etherische of essentiële oliën worden gebruikt omdat de sterke geur luizen zou verdrijven, maar er is geen bewijs dat dit echt werkt. Deze oliën worden bereid door destillatie van planten en plantendelen als bladeren, bloemen, schors, …

Producten die onder deze noemer worden verkocht, zijn onverdund (zuivere producten). Ze worden gebruikt als geurstoffen in parfums of worden verwerkt in cosmetica, massagebalsems en andere producten.

Wij raden het gebruik van dergelijke oliën af voor kinderen, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven.

Methode: Etherische oliën worden altijd verdund gebruikt. De onderzoekers gebruikten een combinatie van theeboomolie en kokosolie. Ze brachten het mengsel aan op het haar en lieten dit gedurende 15 minuten inwerken.

Verdict: Neen, essentiële oliën werken niet tegen luizen en al zeker niet tegen neten. Bovendien moet je opletten dat je het product niet te lang laat inwerken; het risico op allergische reacties wordt dan te groot.

Werkt azijn tegen luizen?

Azijn zou ervoor zorgen dat de neten hun kleverigheid verliezen, waardoor ze makkelijk meekomen tijdens het kammen.

Methode: De onderzoekers gebruikten 1 soeplepel azijn en 1 glas water. Het mengsel werd aangebracht op het haar. Het werd reeds na 15 minuten uitgespoeld, aangezien het een bijtend product is. Vervolgens werd het haar gekamd.

Verdict: Neen, azijn werkt niet tegen luizen. Het verwijdert amper 10 % van de luizen en 20 % van de neten. Het kan wel wat helpen om neten gemakkelijker los te maken bij het kammen met een luizenkam. 

Tips om luizen te voorkomen

Luizen worden niet aangetrokken door een slechte lichaamshygiëne en er is weinig of niets dat je kunt doen ter preventie. Er bestaan wel afschrikmiddelen op de markt, zoals Silikom Protect, maar er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat deze producten doeltreffend zijn om luizen te voorkomen. We raden ze dan ook af. 

De beste manier om besmetting met luizen te voorkomen, is simpelweg om drukke plaatsen te vermijden en direct hoofdcontact met iemand die luizen heeft te vermijden. Maar dat is onpraktisch en onmogelijk bij kinderen.

Daarom moet je regelmatig het hoofd van je kind controleren om ervoor te zorgen dat het vrij is van luizen. En bij het minste teken van besmetting, volg je een eenvoudige behandeling.

Gebruik wel pas luizenshampoos als je zeker weet dat je luizen hebt.

Hoe kies je een goede luizenshampoo?